Almanach Absolwentów Sienkiewicza

Imię:	Marian
Drugię imię:
Nazwisko:	Skrzynecki
Klasa:	brak danych
Wychowawca:	brak danych
Data ur.:	9 paxdziernika 1891
Miejsce ur.:	Piotrków Trybunalski
Dawny adres:	brak danych
Kontakt:	brak danych
Opis:	Skrzynecki Marian (1891-1939), pseudonim Marcin, Marek, Napoleon. Działacz niepodległościowy, dowódca 7 pułku ułanów lubelskich. Ur. 9 X 1891 w Piotrkowie (Piotrków Trybunalski), był synem Józefa (1849-1925), nadkonduktora Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, działacza niepodległościowego, oraz Pauliny z Grottów (1860-1922), wnukiem Ludwika Skrzyneckiego, ziemianina, powstańca 1863-64. Jego braćmi byli Tadeusz i Walerian. W 1900 S. wraz z rodzicami przeniósł się z Piotrkowa do Częstochowy, gdzie w 1902 rozpoczął naukę w gimnazjum rządowym ( budynek Gimnazjum im. H. Sienkiewicza ). W 1905 jako członek organizacji młodzieżowej "Promieniści" brał udział w tzw. strajku szkolnym, po którym został usunięty z gimnazjum. Od 1906 uczęszczał do gimnazjum pol. w Częstochowie. W 1908 został członkiem Zw. Młodzieży Postępowej (od 1910 Zw. Młodzieży Postępowo- Niepodległościowej); prowadził działalność oświatową w środowiskach robotniczych i włościańskich na terenie pow. częst. Od 1908 należał do PPS-Frakcji Rewolucyjnej (PPS-FR). W wyniku rewizji przeprowadzonej przez policję 26 IX t.r. w mieszkaniu S-kich (przy ulicy Teatralnej/Kościuszki/), został zatrzymany wraz z bratem Walerianem i krótko był przetrzymywany w areszcie częst. Nie zaniechał działalności w PPS; w 1909 wszedł do okręgowego Komitetu Robotniczego(OKR) PPS-FR w Częstochowie, a jesienią t.r. został przyjęty do szóstki bojowej Organizacji Bojowej PPS-FR utworzonej z młodzieży gimnazjalnej. W lipcu i sierpniu 1910 uczestniczył w Krakowie w kursie instruktorsko-bojowym (tzw. III szkole bojowej) PPS-FR i Zw. Walki Czynnej (ZWC). PO ukończeniu kursu brał udział w reorganizacji częst. PPS-FR. W grudniu t.r. podczas licznych aresztowań członków PPS-FR po zdradzie A.Sukiennika, S. pomógł w opuszczeniu Częstochowy Stanisławowi A. Radkowi kierującemu miejscowym OKR PPS-FR, a w styczniu 1911 sam wyjechał z miasta. Przebywał w Krakowie, następnie we Lwowie, gdzie studiował na tamtejszej politechnice. Działał w ZWC, a później Zw. Strzeleckim. W sierpniu 1914 wstąpił do Lotnego Oddziłu Wywiadowczego przy oddziałach strzeleckich (później I Brygada Legionów Pol.). Wyróżnił się w akcji bojowej na tyłach wojsk rosyjskich pod Bodzentynem. Służył w 1 szwadronie ułanów (następnie jako rotmistrz w 1 p ułanów ) Władysława Beliny-Prażmowskiego. W czasie tzw. kryzysu przysięgowego w 1917 był internowany w obozie w Szczypiornie, później w Łomży. Zwolniony w lipcu 1918, od listopada t.r. w stopniu ppor. był adiutantem mjr. Janusza Głuchowskiego, dowódcy 7 p ułanów WP. W 1919 skierowano go na przeszkolenie do Szkoły Jazdy, skąd wiosną 1920 powrócił do pułku walczącego z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim nad Dźwiną. Odznaczył się męstwem dowodząc 2 szwadronem, który 12 VI 1920 odpierał wielogodzinne , zaciekłe ataki nieprzyjaciela na pozycję k.folwarku Dregucze. W lipcu i sierpniu t.r. brał udział w walkach na Wołyniu, gdzie odniósł lekką ranę. Ponownie ranny 4 IX t.r. pod Gulbieniszkami na Suwalszczyźnie, został odesłany do szpitala polowego. Po zakończeniu wojny opuścił 7 p ułanów i do końca 1922 był adiutantem Piłsudskiego w Belwederze. Pełnił następnie służbę w kancelarii wojskowej prezydenta RP. Od 1926 prowadził w Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Do 7 p ułanów powrócił w 1927 i objął funkcję kwatermistrza. W 1930-32 był dowódcą szwadronu w Korpusie Ochrony Pogranicza (KOP) w Dederkałach k.Krzemieńca. Od 1932 był zastępcą dowódcy 8 p strzelców konnych. Awans na ppłk. otrzymał w 1935. W 1937 został zastępcą dowódcy 7 p ułanów, a od 27 VIII 1939 był dowódcą pułku. Prowadził pułk w kampanii 1939. Po bitwie pod Suchowolą (23-24 IX) podzielił podległy mu oddziałek żołnierzy i wraz z dwoma oficerami przedzierał się na Węgry. Podczas próby zatrzymania przez żołnierzy sowickich i milicjantów ukraińskich 22 IX we wsi Krukienice został ciężko ranny. Przewieziony do szpitala w Mościskach zm. 3 X 1939. Pochowano go na tamtejszym cmentarzu w zbiorowej mogile. Symboliczna inskrypcja znajduje się na grobie rodzinnym w kw. 2, rząd IV, grób 1. Odznaczony Orderem Virtuti Militari IV kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie), Orderem Polonia Restituta V kl., Złotym Krzyżem Zasługi. W małżeństwie ( od 1925) z Magdaleną Adelą Endelman S. miał dwóch synów: Józefa (1928-1997) i Piotra (1930-1997), założyciela "Piwnicy pod Baranami" w Krakowie.