Almanach Absolwentów Sienkiewicza

NOWAK Stanisław (1874-1940), lekarz ginekolog, pedagog, działacz społeczny i samorządowy, prezes Rady Miejskiej w Częstochowie, wiceprezydent miasta. Urodzony 7 III 1874 w Łęczycy, był synem Wincentego, uczestnika powstania 1863-64, pisarza hipotecznego, i Lucyny ze Srzędzińskich.
W 1893 ukończył V Gimnazjum w Warszawie. Od tego roku studiował medycynę na UW. Aresztowany w 1894 za udział w manifestacji dla uczczenia pamięci Kilińskiego, został usunięty z uczelni i zesłany na dwa lata do Tambowa. Uwolniony po roku, od 1895 studiował medycynę na Uniwersytecie w Charkowie. Po ukończeniu studiów w 1900 i odbyciu praktyki w klinice prof. Jordana w Krakowie pracował kolejno w szpitalach w Charkowie, Krakowie, Lwowie. W czerwcu 1902 osiadł na stałe w Częstochowie; prowadził prywatną praktykę lekarską, pracował jako lekarz fabryczny, kierował (wraz z dr. Stefanem Kohnem Kliniką Ginekologiczno- Położniczą (przy ulicy Teatralnej /Kościuszki /). od 1906 pracował również jako nauczyciel w kilku częstochowskich szkołach średnich, m.in. w gimnazjum polskim W.Kuropatwińskiego i Gimnazjum im. H. Sienkiewicza., równocześnie brał udział w życiu wielu stowarzyszeń dobroczynnych i kulturalno-oświatowych; m.in. prowadził widział kolonii letnich Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan, był współorganizatorem i prezesem Towarzystwa Szerzenia Wiedzy, skarbnikiem a w 1907-27 prezesem częstochowskiego oddziału Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego. Nowak należał do zarządu Towarzystwa Lekarskiego Częstochowy (w 1904-06 był sekretarzem) oraz był współzałożycielem częstochowskiego oddziału Związku Lekarzy R.P. W okresie międzywojennym Nowak działał przede wszystkim w samorządzie miejskim; trzykrotnie (w:1919,1925,1927) wybierany był do Rady Miejskiej. W 1919-25 był prezesem Radu Miejskiej, od stycznia 1928 do 27 II 1930 pełnił obowiązki wiceprezydenta miasta, a w okresie od 27 XII 1930 do 31 III 1931 zastępcy komisarza rządowego miasta. W 1919-27działał w Związku Miast Polskich (ZMP); uczestniczył w zjazdach, wygłaszał referaty, publikował w ,,Samorządzie Miejskim”, organie ZMP. Nowak pozostawił niezwykle cenne, szczególne dla dziejów Częstochowy okresu 1902-31 wspomnienia: Z moich wspomnień, część I, II (Cz.1933) oraz część III (Cz.1994). Posiadał piękny księgozbiór, liczący w 1934 ponad pięć i pół tysiąca woluminów; najcenniejsze pozycje z tego zbioru udostępnił na Wystawę Książki Polskiej oraz Regionalizmu Częstochowy i Okolicy (8-22 IV 1934 Częstochowa). Aresztowany w czasie okupacji niemieckiej (w ramach akcji AB) 4 VI 1940, został osadzony w więzieniu na Zawodziu w Częstochowie. Rozstrzelano go w zbiorowej egzekucji 3 VII tego roku w lesie pod wsią Apolonka w pobliżu Janowa koło Częstochowy. W 1946 zwłoki ekshumowano i pochowano wraz z innymi zamordowanymi, kw.50. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1937).
W małżeństwie ze Stanisławą Wandą Stencel, Nowak miał synów: Janusza (1906-1911) oraz Janusza Stanisława (ur.1912), który ukończył Politechnikę Lwowską.

[Komentarze (0)]