- Strona Główna -
- Historia Szkoły -
- Różności -
- Kronika Szkoły -
- Spotkania po latach -
- Muzeum - Kroniki -
Almanach Absolwentów IV L.O. im. H. Sienkiewicza w Częstochowie

Bohaterowie tajnego nauczania – wspomnienie

Autor: Janczak Tadeusz - Gazeta Wyborcza
Data dodania: 08.04.2006 20:59:58

Bohaterowie tajnego nauczania – wspomnienie

np. Tajnego nauczania - wg Józefa Wójcickiego


Początkowo władze okupacyjne udzieliły pozwole
nia Zofii Idzikowskiej i Antoniemu Kmiecikiewiczowi na prowadzenie dwóch gimnazjów ogólnokształcących w Częstochowie, ale już w październiku cofnęły pozwolenie, uznając , że mieszkańcom kraju wystarcza podstawowe umiejętności czytania i rachowania w zakresie szkoły powszechnej. Nauczyciele szkół średnich podjęli tajne nauczanie na kompletach, tj. zespołach do pięciu osób w zmieniających się mieszkaniach rodziców.
Koordynatorem i kuratorem tajnego nauczania został prof. Mgr Józef Steczko, matematyk i opiekun harcerski dawnego gimnazjum im. H. Sienkiewicza. Zawiązano komplety : gimnazjum im. J. Słowackiego pod kierunkiem Zofii Idzikowskiej, gimnazjum im. H. Sienkiewicza pod kierownictwem Kazimierza Saboka, gimnazjum społeczne pod kierunkiem Władysława Hyli, gimnazjum Nauka i Praca pod kierownictwem Marii Rymkiewicz, gimnazjum ss. Nazaretanek, gimnazjum Ziem Zachodnich, gimnazjum oo. Paulinów. Nie wznowiło działalności gimnazjum im. R. Traugutta.
W czasie okupacji sporządzono na podstawie ok. 700 świadectw dojrzałości, firmowanych po wojnie przez Kuratorium Kieleckie, jako tajne i podpisami byłych dyrektorów, tj. Z. Idzikowskiej, J. Smolarkiewicza, K. Saboka i W. Hyli umożliwiające absolwentom dalsze studiowanie. Wśród absolwentów znaleźli się później rektorzy uczelni : Zygmunt Rybicki, Wacław Wilczyński, Andrzej Zbierski i inni.
U schyłku 1943 roku dyrektor Nauki i Pracy Maria Rymkiewicz wraz z docentem dr Zdzisławem Stolzmanem zorganizowała tajne studium medycyny, na które uczęszczało kilkadziesiąt osób zaliczając dwa pierwsze lata studiów, przeniesione po wojnie do Poznania.
W czasie wojny znalazło się w Częstochowie wielu profesorów z Poznania, potem Lwowa ( Instytut prof. Weigla ), a po powstaniu Warszawy. Powołano dzięki pomocy oo. Paulinów, Delegatury Rządu i Burgermaistra Częstochowy Stanisława Rybickiego, ministra Administracji w Delegaturze :
- Uniwersytet z prof. Leonem i Osmanem Achmatowiczami, Wacławem Dybackim, Kamilem Stefko, M. Szweykowskim;
- - Politechnike z prof. Witoldem Pogorzelskim, Kazimierzem Zarankiewiczem;
- - Szkołę Główna Handlową z prof. Edwardem Lipińskim, Jerzym Lothem, St. Skrzywanem..
Kilkuset maturzystów podjęło studia na tajnych kursach akademickich, uznanych na uczelniach, a następnie kontynuowało je na uczelniach w Poznaniu, Warszawie i Łodzi. Niestety, ci młodzi ludzie już nie wrócili do Częstochowy, po ukończeniu studiów przystąpili do odbudowy w całym kraju na ciekawych i satysfakcjonujących stanowiskach.
Częstochowa nie potrafiła zatrzymać wybitnych naukowców, nie stworzyła im dogodnych warunków, a sama stała się przedmiotem szczególnej inwigilacji i prześladowań.
Młodzież nie wróciła do spenetrowanego miasta. Wielu studentów kursów akademickich było absolwentami tajnych podchorążówek i czynnymi żołnierzami, stąd po wojnie, unikając dochodzeń miejscowej bezpieki, emigrowało do oddalonych ośrodków uniwersyteckich, gdzie byli nierzadko odszukiwani i tajemniczo ginęli ( Wrocław – cmentarz Osobowicki czy Warszawa – Służewiec ). Więźniami byli : Zenon Komender, Andrzej Zbierski, Jerzy Olszewski i wielu innych. Młodzież dwudziestolecia otrzymywała wspaniałe wychowanie patriotyczne, wysoki poziom wykształcenia ogólnego i wielki hart ducha walki, które decydowały, że w życiu powojennym osiągali najwyższe wyróżnienia i stanowiska państwowe.
Nauczyciele częstochowscy, pozbawieni środków utrzymania z pracy w szkolnictwie, podejmowali zatrudnienie w innych zawodach, ale dodatkowo poświęcali się swojemu powołaniu, kontynuując niebezpieczne nauczanie na tajnych kompletach. W tej służbie ponieśli najwyższą ofiarę , tracąc życie w tragicznych sytuacjach. Rozstrzelani zostali : polonista Adam Miller, prof. Rzykiecki, germanista Burstin, ksiądz Teodor Popczyk, muzyk kpt. Grzywiński, kapelmistrz orkiestry 27 PP i wielu innych.


[Komentarze (0)]
- Redakcja Strony -
- Absolwenci -
- Wyszukiwanie -
- IV L.O. w Internecie -
- Absolwenci innych LO -





Projekt i wykonanie: © 2005 Tomasz 'Skeli' Witaszczyk, all rights reserved.
Modified by X-bot
Hosting stron internetowych