Almanach Absolwentów Sienkiewicza

Po egzaminach wstępnych w lokalu Towarzystwa Dobroczynności dla chrześcijan przy ul. Staszica przyjęto do szkoły łącznie 578 uczniów z wieloma klasami równoległymi, z oddziałami potrójnymi w pewnych klasach. W dniach 20 i 21 września przeniesiono szkołę do wynajętego lokalu przy ulicy Teatralnej , gdzie ( obecnie Aleja Wolności 13 ). W dniu 3 – go Maja 1916 roku szkoła wzięła udział w pierwszym pochodzie narodowym ze sztandarem. Po południu odbyła się akademia, w czasie której chór uczniowski wykonał po raz pierwszy „ Boże coś Polskę ”. Dnia 29 czerwca 1916 roku wydano świadectwa dojrzałości pierwszym maturzystom naszej szkoły, którymi byli :
Sandomir Gembarzewski
Alferd Hertz
Zygmunt Janikowski
Kazimierz Kleszczyński
Wacław Lubczyński
Markus Lerner
Mieczysław Pruffer
Tadeusz Sebowicz
Władysław Szczepański
Ludwig Zeuner
Wilhelm Zylber
Były to matury filologiczne. Po za tym wydano cztery matury realne, które otrzymali :
Stefan Mastalerz
Leopold Merguliens
Julian Rozencwjg
Wacław Witaszowski.
Data 22 listopada 1916 roku jest datą historyczną w rozwoju naszej szkoły. Dnia tego bowiem w naszej szkole na posiedzeniu Rady Opiekuńczej – zgodnie z życzeniem Rady miejskiej – nadano nazwę Gimnazjum im. H. Sienkiewicza. W kilka dni później, bo 3 grudnia 1916 roku odbył się w murach szkolnych obchód ku czci zmarłego Henryka Sienkiewicza. Chór odśpiewał kantatę, a orkiestra wykonała marsze żałobne Chopina. Dr Halina Płudowska wygłosiła odczyt o twórczości pisarskiej Sienkiewicza. W międzyczasie szkoła odzyskała pomoce szkolne po byłym gimnazjum rządowym rosyjskim, została zaopatrzona w potrzebny sprzęt szkolny naukowy, zdobyła pianino, zorganizowano stołówkę dla nauczycieli i uczniów. Od grudnia 1917 roku specjalną opiekę nad naszym gimnazjum roztoczył wizytator pan Morawski, który często wizytując szkołę, wyjednał dotacje i przydziały na dalszy sprzęt i pomoce naukowe. Powstały laboratoria fizyczne i chemiczne, sale rysunkowe i modelarskie. Inicjatorem tych wszystkich poczynań byli wychowawcy z dyrektorem Płudowskim na czele.
15 lutego 1918 roku miały miejsce na terenie Częstochowy rozruchy z powodu odłączenia od ziem polskich Chełmszczyzny . Starsi uczniowie brali czynny udział w tych rozruchach i doszło do starcia się ich z kawalerią wojsk niemieckich.
Na skutek zabiegów Rady Opiekuńczej szkoły i dyrektora Płodowskiego oraz dzięki wysoce dodatniej opinii, jaką szkoła posiada, została ona w dniu 8 sierpnia 1918 roku upaństwowiona, a zachowany dotychczas akt erekcyjny brzmiał tak : „ Akt organizacyjny". Aktem z dnia 8 sierpnia 1918 roku Rada Opiekuńcza Gimnazjum Męskiego w Częstochowie oddała je na własność Państwa Polskiego. Niniejszym uznaję szkołę tę za państwową i pragnąc, aby kształcąca się w niej młodzież miała zawsze przed oczyma wzór gorącej miłości Ojczyzny i chwałę twórczości polskiej, zatwierdzam używana przez szkołę zaszczytna nazwę, która odtąd brzmieć będzie : KRÓLEWSKO- POLSKIE GIMNAZJUM IMIENIA HENRYKA SIENKIEWICZA. Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego / - / Antoni Ponikowski. Szef Sekcji Szkolnictwa Średniego / - / Tadeusz Łopuszański.
Warszawa, dn. 2 września 1918 r. ”
Nazwa naszego Gimnazjum utrzymała się tylko kilka miesięcy i w listopadzie tegoż roku 1918- go po rozwiązaniu Rady Regencyjnej szkoła otrzymała nazwę : „ I Gimnazjum Państwowe im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie ”. Znamienne jest, że dyrektor Płodowski występował w akcie przekazującym szkołę państwu, jako właściciel szkoły, gdyż Rada Opiekuńcza nie miała osobowości prawnej. Z chwila rozpoczęcia roku szkolnego 1918 / 1919 Rada Pedagogiczna wysłała na ręce Ministra Oświaty depeszę następującej treści :
„ W dniu rozpoczęcia roku szkolnego Rada Pedagogiczna Królewsko – Polskiego Gimnazjum im. H. Sienkiewicza przesyła Waszej Ekscelencji gorące zapewnienia, aby godnie odpowiedzieć swym obowiązkom względem przyszłości. ” Przyrzeczenie to zostało przez naszych wychowanków w całej pełni dotrzymane. Z pośród wychowanków bowiem naszej szkoły wyszło wiele wybitnych jednostek : naukowcy, myśliciele, dyplomaci, mężowie stanu, profesorowie wyższych uczelni, lekarze, inżynierowie, literaci, dziennikarze.
Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego odpowiedział depeszą następującej treści : „ Gorąco dziękuję za zapewnienie gorliwej pracy w służbie narodu i wierze w jej skuteczność.”
Dnia 11 listopada 1918 roku uczniowie klas starszych wzięli czynny udział w rozbrajaniu Niemców. Na placu przed magistratem ( róg Kilińskiego) padł od kuli niemieckiej uczeń IV klasy Włodzimierz Zagórski. Była to pierwsza ofiara krwi złożona na Ołtarzu Ojczyzny przez wychowanków naszej szkoły. Wypadki listopadowe 1918 roku spowodowały przerwę w nauczaniu w szkole. Wychowawcy wydali odezwę w sprawie powrotu młodzieży do szkół. Odezwa ta utrzymana była w wysoce patriotycznym tonie i skończyła się następująco : „ Pamiętajmy, że powstająca obecnie z grobu Ojczyzna nasza potrzebuje licznych zastępów pracowników na wszelkich polach nie tylko w chwili bieżącej, lecz potrzebować ich również będzie w przyszłości. Zachowanie przeto normalnego biegu życia szkolnego wywołać by mogło w przyszłości wielka szkodę społeczną w postaci braku wykształconych pracowników, potrzebnych do objęcia ważnych placówek służby publicznej. Nauczycielstwo szkoły nie opuszcza ani na chwile swego posterunku. Wzywamy przeto rodziców i opiekunów, by swoje dzieci nadal do szkoły przysyłali normalnie. ”
Dnia 29 listopada odbyła się przeprowadzka szkoły z lokalu przy ul. Teatralnej 19, a do gmachu byłego gimnazjum rządowego rosyjskiego, to jest do gmachu przy III Alei 56.
W okresie powstań śląskich młodzież naszej szkoły brała czynny udział w tym zrywie narodowym, zmierzającym do związania Śląska z Macierzą. Zginęli wtedy na polu chwały wychowankowie szkoły : Kazimierz Gomoliszewski ( 6 maja 1921 pod Dobrodzieniem ) i Stefan Niekrasz – pod Olesnem.
W czasie wojny 1920 roku zginęli na polu walki : Antoni Chodyński (maturzysta) , Marian Krauze, Jan Kałuża i Zygmunt Domański.
W październiku 1924 roku miało miejsce przewiezienie zwłok Henryka Sienkiewicza ze Szwajcarii do
Ojczyzny. W przejeździe przez Częstochowę dnia 25 października 1924 roku po południu trumna ze zwłokami Sienkiewicza przeniesiona została z dworca ja Jasna Górę. W III alei tworzą szpaler uczniowie naszej szkoły. Pluton honorowy przy trumnie Patrona gimnazjum w przemarszu przez miasto towarzyszyło 30 wychowanków naszej szkoły. W czasie nabożeństwa trumna przykryta była sztandarem szkoły.
30 listopada 1924 roku odbyło się poświęcenie nowo wybudowanej sali gimnastycznej, która obecnie nosi nazwę sali teatralnej. Wieczór został poświęcony twórczości Sienkiewicza. Na program składało się : przemówienie dyrektora Płudowskiego, koncert gimnazjalnej orkiestry smyczkowej i odczyt nauczyciela prof. Mazurkiewicza o Henryku Sienkiewiczu.
Matury wydane w 1922 roku były ostatnimi świadectwami dojrzałości filologicznymi. Gimnazjum zostało przekształcone na typowe realne, a uczniowie humaniści przeniesieni zostali do II gimnazjum Państwowego im. Romualda Traugutta. Stąd datują się głębokie więzi koleżeńskie pomiędzy szkołami. Niektórzy bowiem wychowankowie kształcili się w obu szkołach: w jednej rozpoczynali naukę w drugim kończyli.
Następne lata wykazały coraz większy rozwój naszej szkoły. I to w kierunku nauczania i podnoszenia jego poziomu, jak i w kierunku wychowawczym. Szkoła z każdym rokiem wzbogacała się w nowe pomoce naukowe, szkolne. Powstawały ciągle nowe udoskonalenia w nauczaniu poglądowym. Tak więc w okresie od 1921 roku do wybuchu II wojny światowej, tj. do września 1939 roku szkoła miała zasłużona opinię jednego z dwóch najlepiej postawionych gimnazjów w Polsce ( obok gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie ).

[Komentarze (0)]