 |
 |
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Chłap Andrzej ( 1899 - 1980 ) Autor: Cieślak Aleksander i Sętowski JuliuszData dodania: 13.08.2005 12:42:41 
Urodził się 3 lutego 1899 roku w Teodorówce w Galicji, powiat Krosno, województwo lwowskie. Jego rodzicami byli Jakub Chłap i Agnieszka z domu Świstak W swoich podaniach do władz szkolnych zawsze podkreślał, że jest Polakiem wyznania rzymsko – katolickiego. Szkołę powszechną ukończył w Dukli, po czym oddany został w 1911 roku do państwowego gimnazjum klasycznego w Jaśle. Po trzech klasach musiał naukę przerwać ze względu na wybuch I wojny światowej. Na skutek szybko zbliżającego się frontu, gimnazjum zostało zamknięte. Andrzej Chłap był świadkiem krwawych walk na przełęczy dukielskiej, gdzie walczyły trzy armie zaborcze. Widział jak armie szły do przodu, jak się cofały, oglądał jako młody chłopiec grabieże, gwałty i palące się wsie. Po tzw. przełomie gorlickim dom rodzinny jak i wszystko co posiadała jego rodzina zostało doszczętnie zniszczone. Aby rodzina mogła w jakikolwiek sposób funkcjonować Andrzej Chłap zaczął pracować fizycznie przy naprawie dróg i usuwaniu zniszczenia dokonanego przez wojnę. Gdy po wojnie otwarto gimnazjum w Jaśle wrócił z powrotem do szkolnej ławy. W ciągu jednego roku zaliczył dwie klasy : czwartą i piątą, w następnym już normalnie szóstą. Na początku siódmej klasy 15 października 1917 roku został powołany do armii austriackiej. Uświadomiony przez P.O.W. z Jasła, przed komisją rekrutacyjną udawał chorego i w ten sposób nie był powołany bezpośrednio na front. Korzystając z okazji , że dalej mieszkał w Jaśle – skończył siódmą i ósmą klasę i 29 października 1918 roku zdał eksternistycznie egzamin dojrzałości. Zaraz po tym zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W ten sposób 30 października 1918 roku przyspieszył zakończenie odbycia służby wojskowej w wojsku austriackim. Po rozpadnięciu się Austrii na wezwanie Józefa Piłsudskiego, jako Naczelnego Wodza Wojsk Polski Andrzej Chłap zgłosił się na ochotnika 25 listopada 1918 roku do Kompanii krośnieńskiej 3 Batalionu Strzelców Sanockich, z którą wyruszył w pole na Ukraińców dnia 7 grudnia tego samego roku. Odtąd bez przerwy uczestniczył w walkach o oswobodzenie Małopolski Wschodniej ( Krościenko, Ustrzyki i Starzawa ), począwszy od Chyrowa, a następnie Stary Sambor, Borysław, Podhajce, Kopczyńce a skończywszy na Zbruczu. W tym okresie przerzucony został na front litewsko – białoruski i przeszedł kampanie bolszewicką : Dźwińsk, Łotwa, Berezyna. Następnie uczestniczył w kampanii ofensywy kijowskiej, odwrotu, znowu pościgu za bolszewikami przez Białą, Terespol, Bielsk, Narew, Gródek nad Narwią, Wołkowyskę, Lide, Oszumiana, Soły, Michaliszki, aż do zawarcia układów pokojowych z bolszewikami. W czasie tych dwuletnich walk był mianowany począwszy od starszego strzelca, aż do podchorążego, starego typu. Za udział w wojnie bolszewickiej został odznaczony Krzyżem Walecznych, Orlętami, Gwiazdą Przemyśla, Krzyżem Obrony Litwy i Białorusi, medalem za wojnę i czteroma Kątami za 24 miesięczny pobyt na froncie polskim. Zwolniony z Wojska Polskiego nie mógł kontynuować studiów prawniczych, mimo zaliczenia mu przez Radę Wydziałową Uniwersytetu Jagiellońskiego czterech semestrów. Powodem był brak środków finansowych w rodzinie. Andrzej Chłap musiał pomagać rodzinie, Nie zrywając z Uniwersytetem postarał się o posadę nauczyciela w szkole powszechnej w powiecie konińskim. 15 lutego 1921 roku zaczął pracować jako nauczyciel w szkole powszechnej w Wacławie gmina Golina. Od tego właśnie roku pozostał już w tym zawodzie do końca życia W 1922 roku rozpoczął pracę w 7 klasowej szkole powszechnej w Koninie. Tutaj 4 września 1923 roku złożył uroczystą przysięgę nauczycielską. Praca nauczycielska stała się jego pasją. Zrezygnował ostatecznie ze studiów prawniczych starając się jednocześnie o podniesienie swoich kwalifikacji zawodowych - nauczycielskich. Najpierw złożył egzamin z przedmiotów metodyczno – pedagogicznych, a następnie złożył egzamin konkursowy z historii i w rezultacie został przyjęty w 1923 roku do Państwowego Instytutu Nauczycielskiego w Warszawie. Równocześnie zapisał się na Uniwersytet Warszawski na sekcję historyczną, gdzie część przedmiotów przepisano mu ze studiów prawniczych, ale pozostałe kolokwia musiał zdać i zaliczyć. Po dwóch latach studiów w 1925 roku złożył egzamin przed Państwową Komisją Egzaminacyjną co dało mu pełne kwalifikacje do nauczania historii w średnich zakładach naukowych. W tym samym roku został też mianowany podporucznikiem rezerwy. W czasie wakacji 1925 roku został powołany jako prelegent kursu humanistycznego dla nauczycieli szkół powszechnych w Kole. Równocześnie 1 września 1925 roku został mianowany nauczycielem w seminarium nauczycielskim żeńskim im. M. Konopnickiej w Sosnowcu, jak również w męskim seminarium nauczycielskim im. Romualda Traugutta w Dąbrowie Górniczej, gdzie pracował do 31 sierpnia 1930 roku. W czasie wakacji ponownie był powołany na kurs humanistyczny dla nauczycieli w Olkuszu. W dniu 2 lipca 1927 roku w Dąbrowie Górniczej ożenił się z Jadwigą Heine, córką Maksymiliana i Heleny z domu Rusek , a 4 kwietnia 1928 roku urodził mu się syn Zbigniew. Z dniem 1 września 1930 roku przeniósł się na własną prośbę do państwowego seminarium nauczycielskiego męskiego w Starym Sączu. W tym czasie desygnowany został przez Kuratorium na kurs wychowawczy 9 14.09 – 10.10 . 1931 r. ). Znany był z tego, że znal doskonale język niemiecki i rosyjski. W roku następnym 2 stycznia 1932 został mianowany porucznikiem rezerwy i w tym stopniu wojskowym odbył ćwiczenia wojskowe w ramach obrony przeciwgazowej w Szkole Gazowej w dniach 3.10 – 29 .10. 1932 roku. Do Gimnazjum im. H. Sienkiewicza przybył 1 września 1933 roku. Od tego czasu szkoła ta stała się dla niego najważniejszym miejscem pracy. Tutaj pracował najdłużej bo aż do początku wojny. Poczatkowo miał przydzaił 21 godzin tygodniowo, także dyrekcja przydzieliła mu opiekę nad kołem pracy społecznej im. Marszałka Piłsudskiego. Opiekował sie również Związkiem Gminnym Klas Wyższych. W międzyczasie 19 maja 1936 roku urodziła mu się córka Anna. Przez ten okres cały czas podnosił swoje kwalifikacje w zawodzie nauczycielskim uczestnicząc w kursie referentów Wychowania Obywatelskiego w Krakowie w dniach 6 do 11 lutego 1933 roku. Kurs ten między innymi organizowała Komenda Okręgu w Krakowie Związku Strzeleckiego. Już pod koniec sierpnia 1939 roku, kiedy nastąpiła mobilizacja dostał kartę wezwania i od 31sierpnia do 30 września walczył w Wojsku Polskim jako dowódca plutonu na froncie niemieckim : Piotrków – Kowal - Chełm. Od 1 do 6 października walczył w pułku „ Bohdan” , jako dowódca plutonu walczącego bezpośrednio z Niemcami w okolicach Żelechowa i Dęblina. Następnego dnia dostał się do niewoli niemieckiej, skąd został przetransporotwany do obozu jenieckiego w Murnau w Górnej Bawarii, w której przebywał do 29 kwietnia 1945 roku. Tutaj co stwierdzają cztery wiarygodne zaświadczenia udzielał tajnych lekcji z historii w ramach specjalnych kursów tzw. gimnazjalnych. Od 29 kwietnia do 24 sierpnia 1945 roku, po oswobodzeniu obozu dalej w nim przebywał, ale jako były jeniec pod opieką wojskowych władz amerykańskich. 24 sierpnia wyruszył w drogę powrotną do kraju gdzie 31 sierpnia 1945 roku znalazł się w Częstochowie. Dzień później 1 września 1945 roku podjął pracę ponownie w Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza w Częstochowie. Równocześnie od 11 do 30 września 1945 roku korzystał z udzielonego przez wojskowe władze polskie urlopu. Od października nieprzerwanie do połowy lat siedemdziesiątych pracował w szkolnictwie . Gimnazjum i Liceum Sienkiewicza było dla niego o tyle ważne , że mógł w swojej szkole kontynuować karierę nauczycielską. Od 1948 roku należał do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Był w nim znaczącym działaczem. Równocześnie od początku lat pięćdziesiątych aż do 1960 roku oprócz Liceum Sienkiewicza pracował równocześnie w Liceum dla Pracujących. W 1951 roku zapisał się do Związku Nauczycielstwa Polskiego i był jego członkiem przez cały okres pracy. W tym czasie w listopadzie 1952 roku otrzymał Dyplom Honorowy za pracę w Froncie Jedności Narodu. Wybierany był przez władze lokalne jako przewodniczący komisji wyborczych ( 1956 i 1958 rok ). W 1957 roku przez jeden rok szkolny pracował w Liceum Korespondencyjnym, a w 1960 w Liceum dla Dorosłych. W 1960 roku zachorował na serce i przez kilka tygodni leżał w szpitalu. W tym czasie zaczął poważnie zastanawiać się nad przejściem na rentę. Otrzymał ją w 1963 roku, ale równocześnie każdego roku szkolnego składał podania o zatrudnienie go, jako nauczyciela kontraktowego na kilka godzin tygodniowo. W tymże właśnie roku obchodził okrągłą rocznicę 30 – lecia pracy nauczycielskiej. W tamtych latach często pisała o nim częstochowska prasa ( Głos Narodu 14.02.1947; Dziennik Zachodni 26.04.1947; Trybuna robotnicza 11.12.1947 r. ). W szkolnictwie otrzymał szereg nagród ( 07.07.1948; 10.06.1958; 19.11.1966 ). W Liceum Sienkiewicza w sumie przepracował do roku 1974. Rok później ze względu na zdrowie i nienaganna przeszłość otrzymał rentę specjalną. Andrzej Chłap był nauczycielem o niezwykłym życiorysie, czynnie uczestniczył jako żołnierz w wojnie z bolszewikami i Niemcami. Miał ogromną wiedze, zawsze interesował się historią, oczytany, potrafił w sposób wyjątkowy przekazać swoje doświadczenia z wojen jak i zdobyta wiedzę. Był dla uczniów wyrozumiały. Lubił prowadzić lekcje w formie wykładu, gdzie swoim sposobem podawania informacji zaciekawiał wszystkich słuchaczy. W jednym z arkuszy ocen dyrektor Liceum Sienkiewicza w Częstochowie tak pisał „ ...Odpytywał każdego ucznia w sposób wyczerpujący. Jest nauczycielem stanowczym, konsekwentnym i trzyma młodzież żelazną ręką „. Zmarł w 1980 roku i został pochowany na cmentarzu Kule. CHŁAP Andrzej (1899-1980), działacz niepodległościowy, pedagog, historyk. Ur. 3 II 1899 w Teodorówce k. Dukli, był synem Jakuba i Agnieszki ze Świstaków. CH. ukończył czteroklasową szkołę ludowa w Dukli, ad 1911 kontynuował naukę w gimnazjum w Jaśle. Po wybuchu wojny, w 1914 przerwał naukę i pracował fizycznie. W 1917 powołano go do wojska austriackiego. W r.n. eksternistycznie zdał maturę, krótko studiował prawo na UJ, bowiem jeszcze w 1918 wstąpił do WP. W 1918-20 jako żołnierz 3 batalionu Strzelców Sanockich uczestniczył w kampanii ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej. Urlopowany z wojska, ukończył kursy metodyczno-dydaktyczne w Koninie i jako nauczyciel pracował w Wacławowie, Kramsku i Koninie. Po ukończeniu studiów wyższych w Państw. Instytucie Nauczycielskim i w tym samym czasie studiów historycznych na UW, od 1925 wykładał historię w Seminarium nauczycielskim Żeńskim im. M Konopnickiej w Sosnowcu, a także w Męskim Seminarium Nauczycielskim im. R. Traugutta w Dąbrowie Górniczej. W 1930-32 uczył w Państw. Seminarium Nauczycielskim Męskim w Starym Sączu. W 1933 osiadł w Częstochowie gdzie pracował jako nauczyciel historii w I Państw. Gimnazjum im. H. Sienkiewicz. Od 1936 był tez kierownikiem pedagogicznym internatu liceum im. H. Sienkiewicza. Należał do współzałożycieli, a później był członkiem Tow. Przyjaciół Miasta Częstochowy. We wrześniu 1939, jako ppor. rezerwy walczył w 50 pp i w p kawaleryjskim „Bohdan” należącym do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga”. W dn. 7 X 1939 wraz z innymi oficerami zgrupowania został wzięty do niewoli, przewieziony do Murnau i umieszczony w tamtejszym oflagu; w obozie wykładał historię w ramach tzw. kursów gimnazjalnych. PO wyzwoleniu obozu przez Amerykanów w kwietniu 1945, przebywał w Niemczech, a w sierpniu t.r. powrócił do Częstochowy. W okresie powojennym był szykanowany przez władze komunistyczne; m.in. w 1948 brutalnie kilkakrotnie przesłuchiwano go w UB. W 1945-74 uczył historii w liceum im. H. Sienkiewicza. Od 1948 dodatkowo pracował szkole dla pracujących. Od 1951 należał do ZNP. Był autorem wartościowego szkicu monograficznego Z dziejów gimnazjum i liceum im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie („ Ziemia Czest.”, t. XI, 1976), a także wspomnień z kampanii ukraińskiej, wojny polsko-bolszewickiej 1919-20 oraz pobytu w obozie jenieckim w Marnau. Obszerny fragment z obozu jenieckiego Marnau – polskie państwo obozowe został opublikowany w czasopiśmie „Arkana”(1999-nr 28 i 2000 nr 32). Zm. 3 VI 1980 w Częstochowie pochowany został w kw. 102, rząd I, grób 5. Oznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918-1921, odznaką „Orlęta”. W małżeństwie (od 1927 ) z Jadwigą Heine (ok. 1906-1969) miał syna Zbigniewa (ur. 1928) lekarza, prof.. dr. hab. medycyny na Wydz. Lekarskim UJ, znanego krakowskiego społecznika, założyciela Stow. „Lekarze Nadziei”; córkę Annę(ur. 1936, zamężną Wójciak, lekarza, specjalistę w dziedzinie chorób zawodowych, również zamieszkałą w Krakowie) Wg J. Sętowskiego - Cmentarz Kule w Częstochowie. [Komentarze (4)] |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
Projekt i wykonanie: © 2005 Tomasz 'Skeli' Witaszczyk, all rights reserved. Modified by X-bot Hosting stron internetowych |
 |
